Yerinde dönüşüm projesi, afet riski taşıyan bölgelerdeki yapıları modern, güvenli ve çevre dostu hale getirmeyi amaçlayan kapsamlı bir kentsel dönüşüm hareketidir. Bu projeden yararlanmak isteyen vatandaşlar için belirli başvuru şartları ve süreçleri bulunmaktadır. Başvuru süreci, devlet destekli teşviklerle birlikte değerlendirilmekte ve hak sahiplerinin barınma güvenliğini sağlayacak şekilde planlanmaktadır. Yazımızda, yerinde dönüşüm projesi başvuru şartları nelerdir sorusunun yanıtını tüm detaylarıyla ele alıyoruz.
Yerinde Dönüşüm Projesi Nedir?
Yerinde dönüşüm projesi, riskli yapıların yıkılıp yerine aynı parselde modern, yönetmeliklere uygun ve afetlere dayanıklı yeni yapıların inşa edilmesini kapsar. Devlet bu süreçte vatandaşlara hem kira yardımı hem de yapım destekleri sunarak maliyeti ciddi oranda azaltmayı hedefler.
Projenin Temel Amacı Nedir?
Projenin ana amacı, afet riski altındaki yapıların hızlı şekilde yenilenmesini ve insanların yaşadığı bölgelerden ayrılmadan güvenli konutlara kavuşmasını sağlamaktır.
Başvuru Şartları Nelerdir?
Yerinde dönüşüm projesinden yararlanabilmek için belirli başvuru şartlarının sağlanması gerekmektedir. Bu şartlar hem mülkiyet durumu hem de yapının risk durumu açısından değerlendirilir.
Riskli Yapı Tespiti
Başvuru yapılacak binanın Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından riskli yapı olarak tescillenmiş olması zorunludur.
Hak Sahipliği Şartı
Başvuran kişinin tapuda kayıtlı malik olması veya vekâlet yoluyla temsil etmesi gerekir. Kiracılar başvuru yapamaz.
Ortak Karar Süreci
Binada birden fazla malik varsa, yerinde dönüşüm başvurusu için maliklerin en az 2/3’lük çoğunluğu sağlanmalıdır. Bu çoğunluk, proje maliyeti açısından devlet desteğini belirler.
Başvuru Süreci Nasıl İşler?
Başvuru süreci, vatandaşın ilgili belgeleri tamamlayarak e-Devlet üzerinden veya doğrudan yetkili kurumlara iletmesiyle başlar. Yapılan başvuru değerlendirilip onaylandıktan sonra mali destek aşamasına geçilir.
Gerekli Belgeler Nelerdir?
Başvuru sırasında tapu örneği, kimlik fotokopisi, riskli yapı raporu ve ortak karar protokolü gibi belgelerin eksiksiz sunulması gerekir.
Mali Destek Süreci
Devlet, konut yapımı için 750.000 TL’ye kadar, iş yeri için ise 400.000 TL’ye kadar destek sunar. Destek miktarı maliyeti düşürürken, vatandaşın yükünü önemli ölçüde hafifletmektedir.
Yerinde Dönüşümün Maliyeti Ne Kadar?
Yerinde dönüşüm projesinin maliyeti; binanın büyüklüğü, bulunduğu şehir, zemin durumu ve kullanılacak malzeme kalitesine göre değişir. Ancak devlet destekleriyle birlikte bu maliyet oldukça uygun seviyelere indirilmektedir.
| Yapı Türü | Ortalama İnşaat Maliyeti (TL/m²) | Devlet Desteği (TL) | Vatandaşa Kalan Yaklaşık Maliyet |
|---|---|---|---|
| 100 m² Konut | 15.000 | 750.000 | 750.000 |
| 150 m² Konut | 14.500 | 750.000 | 925.000 |
| 50 m² İş Yeri | 16.000 | 400.000 | 400.000 |
Desteklerden sonra kalan tutar kişiye özeldir ve kat maliklerinin katkısıyla karşılanır. Yerinde dönüşüm maliyeti açısından bu projeler, hem birey hem de toplumsal güvenlik için oldukça verimli bir çözüm sunar.
Hangi Bölgelerde Geçerlidir?
Yerinde dönüşüm projesi özellikle afet bölgesi ilan edilen veya kentsel dönüşüm öncelikli alanlarda geçerlidir. Deprem riski taşıyan şehirler öncelikli olup bu kapsamda pilot uygulamalar yapılmaktadır.
İstanbul’da Uygulama Durumu
İstanbul başta olmak üzere birçok büyükşehirde aktif olarak yürütülen projeler, riskli yapıların hızla dönüşümünü hedefler. İstanbul’da maliyeti artıran etkenler olsa da sağlanan destekler bu yükü azaltmaktadır.
Projeden Kimler Faydalanabilir?
Yerinde dönüşüm projesinden faydalanmak için yalnızca mal sahibi olmak yeterli değildir. Aynı zamanda riskli yapı tespitinin yapılması ve onaylanmış dönüşüm planının hazırlanması gerekmektedir.
Kiracılar Bu Süreçten Nasıl Etkilenir?
Kiracılar doğrudan hak sahibi olamaz ancak tahliye ve geçici barınma süreçlerinde kira yardımı alabilir. Maliyet yükümlülüğü ise tamamen mülk sahiplerine aittir.
Yerinde Dönüşüm Projelerinde Süreç Ne Kadar Sürer?
Projenin başlangıcından teslimatına kadar geçen süre genellikle 12 ila 24 ay arasında değişmektedir. Bu süre zarfında ödenen devlet destekleri, süreci hem hızlandırır hem de maliyeti minimize eder.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda yerinde dönüşüm projesi başvuru şartları nelerdir konusu ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Yerinde dönüşüm projesine kimler başvurabilir?
Riskli yapı tespiti yapılmış bir binada tapulu mülkiyet sahibi olan herkes başvuru yapabilir. Kiracılar bu başvuruda yer alamazlar ancak dolaylı desteklerden yararlanabilirler.
Başvuru için gereken belgeler nelerdir?
Başvuru sırasında tapu senedi, kimlik fotokopisi, riskli yapı raporu, maliklerin 2/3 çoğunluk onayı ve yapı yerinde dönüşüm dilekçesi gereklidir. Belgeler eksiksiz hazırlanmalıdır.
Devlet desteği ne kadardır?
Konutlar için 750.000 TL, iş yerleri içinse 400.000 TL’ye kadar destek sağlanmaktadır. Bu destek, toplam maliyeti önemli ölçüde düşürmektedir.
Proje süreci ne kadar sürer?
Riskli yapı tespitinden sonra başvuru ve değerlendirme süreci yaklaşık 1-2 ay sürer. İnşaat süreci ise 12-24 ay arasında değişebilir.
Her şehirde uygulanıyor mu?
Hayır, öncelik afet riski taşıyan şehirlerdedir. Ancak zamanla kapsam genişletilerek tüm Türkiye genelinde uygulanması hedeflenmektedir.
Destek geri ödemeli midir?
Hayır, sağlanan desteklerin büyük kısmı hibe şeklindedir. Ancak bazı projelerde düşük faizli kredi desteği de sunulabilir.
Aynı anda birden fazla başvuru yapılabilir mi?
Aynı kişi, farklı taşınmazlar için başvuru yapabilir. Ancak her başvuru kendi şartları içinde değerlendirilir ve maliyeti özel olarak belirlenir.
Projeye başlanmadan önce taşınma yardımı alınabilir mi?
Evet, riskli yapı ilanı sonrası geçici barınma amacıyla kira yardımı veya taşınma desteği verilmektedir. Bu da sürecin maliyetini azaltan unsurlar arasındadır.
