Zihinsel engelli bireylerin hayatını kolaylaştırmak ve topluma daha aktif katılımlarını sağlamak amacıyla devlet tarafından sunulan destekler arasında araç alma imkânı da yer almaktadır. Bu kapsamda, vergi avantajları ve özel düzenlemeler sayesinde zihinsel engelli bireyler adına araç alımı yapılabilmektedir. Bu yazımızda, zihinsel engelli bireyler için araç alma şartlarını, süreçte dikkat edilmesi gereken noktaları ve uygulamada karşılaşılan detayları kapsamlı şekilde ele alacağız.
Zihinsel Engelli Bireyler İçin Araç Alma Hakları Nelerdir?
Zihinsel engelli bireyler adına araç alınabilmesi için belirli şartların sağlanması gerekir. Bu haklar genellikle ÖTV muafiyeti kapsamında tanınmakta ve bireyin tek başına değil, vasisi ya da birinci derece yakını tarafından kullanılması için geçerli olmaktadır.
Araç Alımında Vergi Muafiyetleri Nasıl Uygulanır?
Araç alımında en önemli avantaj ÖTV muafiyetidir. %90 ve üzeri zihinsel engelli raporuna sahip bireyler adına alınacak araçlarda ÖTV ödenmemektedir. Bunun yanı sıra bazı durumlarda KDV indirimi de uygulanabilir ancak bu durum bireyin raporuna ve alım şartlarına bağlıdır.
Zihinsel Engelli Raporu Yeterli midir?
Sadece zihinsel engelli bireyin engel oranı %90 ve üzeri olması tek başına yeterli değildir. Raporun araç alımına uygunluğu belirtilmiş olmalı, özellikle “ÖTV muafiyetinden faydalanabilir” ya da “araç kullanamaz” gibi ifadeler yer almalıdır.
Zihinsel Engelli Adına Kimler Araç Alabilir?
Zihinsel engelli bireyler genellikle araç kullanamayacak durumda olduklarından, bu kişiler adına vasisi ya da birinci derece yakını araç alımı gerçekleştirebilir. Bu durum hem yasal temsilcilik hem de vergi avantajlarının uygulanması açısından zorunludur.
Vasiler Ne Tür Belgeler Sunmalıdır?
Vasi olarak işlem yapacak kişinin, mahkemeden alınmış vasilik kararı ve bu kararla birlikte araç alımı için alınmış özel izin belgesi sunması gereklidir. Bu belgeler olmadan ÖTV muafiyetli araç alımı mümkün değildir.
Kimler Birinci Derece Yakın Sayılır?
Anne, baba, kardeş ve çocuklar birinci derece yakınlar arasında yer alır. Bu kişiler zihinsel engelli birey adına araç alabilir, fakat aracın sadece engelli bireyin yararına kullanılması gereklidir.
Araç Alımı İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
Araç alım sürecinde birçok resmi belge talep edilmektedir. Bu belgeler olmadan işlemler tamamlanamaz ve muafiyet uygulanmaz.
Gerekli Evraklar Listesi
- Tam teşekküllü hastaneden alınmış sağlık kurulu raporu
- Nüfus cüzdanı fotokopileri (engelli birey ve vasi veya yakını)
- Noterden alınmış vekaletname veya vasilik belgesi
- Aracın alınacağı bayi tarafından istenen başvuru evrakları
- Vergi dairesinden alınacak engelli araç alımı için özel dilekçe
Hangi Araçlar Tercih Edilebilir?
ÖTV muafiyetli olarak alınabilecek araçlar belirli kriterlere bağlıdır. Motor hacmi ve fiyat sınırlamaları bunların başında gelir.
Motor Hacmi Sınırlandırması Var mı?
Evet, alınabilecek araçların motor hacmi 1600 cc’yi geçmemelidir. Bu sınır, uygulanan ÖTV muafiyeti kapsamında kanunla belirlenmiş bir kısıtlamadır.
Fiyat Limiti Ne Kadar?
2025 yılı itibarıyla ÖTV muafiyetli araç alımında geçerli olan üst sınır yaklaşık 1.591.200 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutar üzerindeki araçlar için muafiyet uygulanmamaktadır.
2025 Yılı Zihinsel Engelli Araç Alım Şartları Karşılaştırması
| Şartlar | 2025 Durumu |
|---|---|
| Minimum Engel Oranı | %90 ve üzeri |
| Araç Kullanımı | Vasi veya 1. derece yakın |
| Motor Hacmi Sınırı | 1600 cc |
| ÖTV Muafiyetli Araç Üst Sınırı | 1.591.200 TL |
| Gerekli Belgeler | Rapor, vasilik, kimlik vb. |
| KDV İndirimi | Duruma göre uygulanabilir |
| Vasi Belgesi Zorunluluğu | Evet |
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda Zihinsel Engelli Araç Alma Şartları ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Zihinsel engelli birey kendi başına araç alabilir mi?
Zihinsel engelli bireyler kendi başlarına işlem yapma yetisine sahip değillerse, mahkeme tarafından atanan vasi aracılığıyla araç alımı gerçekleştirilir. Bu durumda bireyin raporunun araç alımına uygun olması ve ÖTV muafiyetinden yararlanabilir ibaresi taşıması gereklidir.
Zihinsel engelli bireyin raporunda araç kullanamaz yazıyorsa ne olur?
Rapor üzerinde araç kullanamaz ibaresi yer alıyorsa, araç birey tarafından kullanılmak üzere değil, onun adına vasisi veya yakını tarafından alınır ve onun yararına kullanılır. Bu durumda ÖTV muafiyeti yine geçerli olur.
Vasilik belgesi olmayan kişiler araç alabilir mi?
Hayır, zihinsel engelli bireyler adına işlem yapacak olan kişinin mahkeme tarafından atanmış vasi olması ve bunu belgeyle kanıtlaması şarttır. Vasilik olmadan vergi muafiyeti uygulanmaz.
Araç alındıktan sonra kimler kullanabilir?
Araç, zihinsel engelli bireyin bakımını üstlenen birinci derece yakınlar ya da vasisi tarafından kullanılabilir. Başka kişilerin aracı kullanması, yasal sorunlara neden olabilir ve vergi cezasına yol açabilir.
Araç alımında KDV indirimi nasıl uygulanır?
KDV indirimi, bazı durumlarda ÖTV muafiyetine ek olarak sağlanabilir. Bu indirim genellikle engelli bireyin alım sırasında iş yeri ya da eğitim gibi özel amaçlar için araç alımında değerlendirilir. Ancak şartlar kurumdan kuruma farklılık gösterebilir.
Zihinsel engelli birey adına kaç yılda bir araç alınabilir?
ÖTV muafiyetinden faydalanarak alınan araçlar 5 yıl süreyle satılamaz. Bu süreden önce araç satılırsa vergi borcu doğar. Bu nedenle, yeni bir araç alımı da ancak 5 yıl sonra mümkündür.
İkinci el araç alımı için de muafiyet geçerli mi?
Hayır, ÖTV muafiyeti yalnızca sıfır araç alımlarında geçerlidir. İkinci el araç alımlarında bu muafiyet uygulanmaz. Ancak bazı özel durumlarda farklı destekler bulunabilir.
Aynı aileden birden fazla kişi araç alabilir mi?
Her bireyin engel durumu ve raporuna göre değerlendirme yapılır. Birden fazla zihinsel engelli birey olması durumunda her biri için ayrı ayrı işlem yapılabilir. Ancak her birey için ayrı belgeler ve vasi tayini gerekir.
